όψεις και απόψεις στις Σπέτσες

Πίναξ Εθνοφυλακής

Αυτός ο πίνακας είναι σημαντικός διότι αποτελεί το «Who is Who» Σπετσών του 1868: 3470 άνδρες 18-60 ετών με επάγγελμα και οικογενειακή κατάσταση.

Το 1868 τραβήχτηκε μια πανοραμική φωτογραφία των Σπετσών, που μπορούμε να τη δούμε στο Μουσείο Σπετσών. Δείχνει το (παλιό) λιμάνι με τα ιστιοφόρα, καθώς και το επιβλητικό μέγαρο των Μεξαίων (αποθήκες, σιδηρουργείο, πανάδικο, ναυπηγείο, γραφεία), εκεί που τώρα είναι η εκκλησία των Τριών Σπετσιωτών Μαρτύρων. Τον ίδιο χρόνο, με παραγγελία του τότε Δημάρχου Μιχαήλ Οικονόμου, ο γραμματέας του Δήμου και ιστορικός των Σπετσών Αναστάσιος Ορλάνδος, συνέταξε τον «Πίνακα Εθνοφυλακής». Σ’αυτόν κατέγραψε τα ονόματα των 3470 ανδρών του νησιού, μαζί με τις ηλικίες, τα επαγγέλματα και την οικογενειακή κατάστασή τους. Για έναν που μάλλον δεν τον συμπαθούσε, του έβαλε για επάγγελμα «ρουφιάνος».

Πρόκειται για μια μοναδική πηγή: ένα χειρόγραφο βιβλίο με ημερομηνία 20 Ιουλίου 1868 και τίτλο «Πίναξ των εις την ενεργόν και διαθέσιμον Εθνοφυλακήν υποκειμένων«. Για να γίνει προσιτός αυτός ο θησαυρός στον κάθε ενδιαφερόμενο, το πρώτο βήμα ήταν να καταχωρηθούν οι πληροφορίες στον υπολογιστή. Οι στήλες που καταχωρήθηκαν είναι οι εξής:

– Αύξων αριθμός (μάλλον σχετίζεται με τη σειρά καταγραφής, ανά ενορία) – Όνομα και Επώνυμο (περιέχει και το πατρώνυμο)
– Ηλικία (18- 60 ετών, με δεκατρείς 60άρηδες και ενενηνταέξη 18άρηδες!)
– Επάγγελμα
– Εάν είναι έγγαμος ή άγαμος
– αριθμός των τέκνων
– αριθμός των λοιπών μελών της οικογενείας

Στην καταχώρηση, με βοήθησαν δυο γειτόνισσες μαθήτριες, η Ευαγγελία (Εύα) Καράκαλου και η Παρασκευή (Βιβή) Ζουμπουλάκη. Απο τον πίνακα, με την κατάλληλη επεξεργασία, μπορούν να παραχθούν τα εξής:

– συνολικός πληθυσμός των Σπετσών, με βάση τα «λοιπά μέλη».
– κατανομή (πυραμίδα) ηλικιών και μέγεθος οικογενειών.
– στατιστική επαγγελμάτων (άρα και της οικονομικής δραστηριότητας)
– συσχέτιση με τα ονόματα από τους τόμους «Σπετσιώτες Ναυμάχοι»
– συσχέτιση με άλλα αρχεία, λ.χ. του Δημοτολογίου ή της μετέπειτα Στρατολογίας.

Με αυτές τις συσχετίσεις μπορούν να γίνουν πιο πλήρη τα οικογενειακά δέντρα, για να τα συμβουλεύονται οι σημερινοί απόγονοι ή ερευνητές. Για παράδειγμα, το 1868 υπάρχουν μόνο έξη άνδρες σ’αυτόν τον πίνακα με το επώνυμο «Θυμαράς».

Ο πλήρης πίνακας είναι εδώ, στον «Ειδικό Χώρο τεκμηρίων για ερευνητές».
ΠΡΟΣΕΧΕ: Αυτός ο χώρος έχει τώρα ανοίξει σε ένα ΝΕΟ tab, που θα το αφήσεις ανοιχτό για να βλέπεις την μεγάλη ποικιλία του υλικού που περιέχει.
Για παράδειγμα θα βρεις τα «Mητρώα Oνομάτων Εθνοφυλακής» με τις εξής μορφές: ως συμπιεσμένο φάκελλο, ως πίνακα Excel, ως κείμενο ανά επάγγελμα, ως κείμενο ανά επώνυμο, ως κείμενο με τη σειρά καταχώρησης.
Οπότε: Όταν αναζητάς πλήρη τεκμήρια που καταλαμβάνουν πολύ χώρο, (λ.χ η πλήρης καταγραφή της εθνοφυλακής απαίτησε 119 σελίδες (ethnofylaki Haritatos 119p), έχε στο νου πως καταλαμβάνει 6.2ΜΒ χώρο αν θελήσεις να το τυπώσεις).

Πάτα εδώ για το επόμενο: <<Επαγγέλματα του 1868>>