όψεις και απόψεις στις Σπέτσες

Εδώ θα διαβάσετε

α) Τι γράφει το Υπουργείο Πολιτισμού στην ιστοσελίδα του
β) Αποσπάσματα απο το βιβλίο «Ανεξερεύνητες Σπέτσες»

Αρχοντικό Αναργύρου

α) απο την ιστοσελίδα του ΥΠΠΟ
http://www.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1648

«Αρχοντικό Σωτηρίου Αναργύρου

«Κτήριο διώροφο λιθόκτιστο. Χαρακτηρίζεται από συμμετρία στις όψεις, ισορροπία στη διάπλαση του όγκου, καθαρότητα των αρχιτεκτονικών μορφών και σαφήνεια των επί μέρους νεοκλασικών μορφολογικών στοιχείων. Χαρακτηριστική είναι η στοά περιστυλίου που διαμορφώνεται στο ισόγειο και σχηματίζει στον όροφο εξώστη. Το κτήριο ορθώνεται στην μέση ενός κήπου με βοτσαλωτούς διαδρόμους, τρεις δεξαμενές, ορνιθώνα, περιστερώνα και φούρνο.

«Η μελέτη έγινε από τον αρχιτέκτονα Π. Ζίζηλα με σαφείς οδηγίες: «να κτισθεί ένα αρχοντικό όμοιο με αρχαίο αιγυπτιακό ανάκτορο ή ναό». Το 1903 άρχισαν οι εργασίες και μέσα σε ένα χρόνο κατασκευάσθηκε το λαμπρότερο οικοδόμημα των Σπετσών. Αποτέλεσε την κατοικία του Σωτηρίου Ανάργυρου μέχρι τον θάνατό του (18.12.1918). Το 1929 το Πρωτοδικείο Ναυπλίας κατακύρωσε την ιδιοκτησία του αρχοντικού στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή Σπετσών.

«Χαρακτηρίζεται ως έργο και τέχνης και ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/254/3640/10.2.86, ΦΕΚ 164/Β/10.4.86) διότι παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον, αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα στις Σπέτσες και υπήρξε κατοικία του Εθνικού ευεργέτη και ευεργέτη των Σπετσών Σωτήρη Ανάργυρο.

«Το ΥΠΕΧΩΔΕ ανέλαβε την σύνταξη μελέτης αποκατάστασης του μνημείου (1990). Το 1991 εγκρίθηκε από το ΥΠΠΟ η πρώτη φάση εργασιών αποκατάστασης του δώματος του κτηρίου η οποία υλοποιήθηκε το 1995.»

β) Απο το βιβλίο «Ανεξερεύνητες Σπέτσες»

«Αριστερά στην πλατεία με τα πευκάκια είναι το νεοκλασικό αρχοντικό του Σωτηρίου Ανάργυρου, ευεργέτη των Σπετσών, που χτίστηκε το 1904.Είναι ίσως το πρώτο κτίριο που χτίστηκε στο νησί με οπλισμένο τσιμέντο. Ο Ανάργυρος του έδωσε τ’όνομα της αιγυπτιακής θεάς Νηϊθ και το στόλισε με αιγυπτιακά μοτίβα, από τις σφίγγες στην είσοδο μέχρι τις εντυπωσιακές τζαμαρίες και τοιχογραφίες. Η κυρίως πόρτα κυττά στη θάλασσα και η πόρτα υπηρεσίας στα πευκάκια, όπου μαζεύονταν τα Σάββατα, μέχρι το 1928 που πέθανε, όσοι λάβαιναν βοηθήματα από αυτόν. Τον καιρό της Κατοχής το κτίριο λειτούργησε ως Δημαρχείο. Στις επιδρομές των Γερμανών, το υπόγειό του γινόταν φυλακή και χώρος βασανιστηρίων.» (σελ.53)

Το ματαιωμένο όραμα του Ανάργυρου για την ανάπλαση της Ντάπιας. Στο κέντρο του τριγώνου, το αρχοντικό του.

Ένα απο τα οράματα του Ανάργυρου « (…) ήταν ν’αναπλάσει το κέντρο της Ντάπιας μπροστά στο αρχοντικό του. Φέρνει έναν Ιταλό αρχιτέκτονα που εκπονεί ένα μεγαλοπρεπές σχέδιο: να κατεδαφιστούν τα πέριξ κτίρια, να χτιστεί παραπέρα ο Άγιος Αντώνιος σαν μια μικρή Αγιασοφιά, και ν’ανοίξει μια μεγάλη πλατεία μ’ένα «υπέρλαμπρο μνημείο» και στοές που συγκλίνουν προς το αρχοντικό. Όμως οι Σπετσιώτες αντιδρούν αντί να ενθουσιαστούν. Το όραμα που ματαιώθηκε ήταν ταυτόχρονα δημόσιο – η καρτ ποστάλ με το σχέδιο έχει τίτλο «Αι Σπέτσαι εξωραϊζόμεναι» – αλλά και ιδιωτικό: να προβάλλει το αρχοντικό του πάνω από το μνημείο.

Η αιγυπτιακή θεότητα 'Νηίθ'

( … ) Υπάρχουν σπίτια που κάποιος τα χτίζει, όχι μόνο για να τα κατοικεί, αλλά και για να λένε εκ μέρους του, «κύττα ποιός είμαι». Τέτοιο μήνυμα είναι και το αρχοντικό του Ανάργυρου. Δεν ζητά να είναι μήνυμα ενός απογόνου ενδόξων αγωνιστών· δεν «μιλά» με την αρχιτεκτονική της παράδοσης. Αντιθέτως, το αρχοντικό προβάλλει αιγυπτιακά και ανατολικά μοτίβα, ενώ έχει και όνομα: αυτό της αιγυπτιακής θεάς Νηίθ. Ο Ανάργυρος βρέθηκε στην Αμερική ενώ ήταν της μόδας η αρχαία Αίγυπτος με τα μυστήρια και τα μνημεία της. Σ’αυτό βοηθούσε και η περίφημη Μαντάμ Μπλαβάτσκυ, που διασώθηκε το 1871 από το ναυάγιο του «Ευνομία», μεταξύ Ύδρας και Δοκού. Το 1875 ιδρύει στη Νέα Υόρκη τη «Θεοσοφία» της, που δίνει μια διάσταση πνευματικότητας στην αιγυπτιομανία εκείνης της εποχής. Γράφει η «Θεοσοφία»: «Η Νηίθ ήταν η Παρθένος-Μητέρα, προγενέστερη από όλους τους θεούς, δίχως μορφή ή φύλο, που γέννησε τον εαυτό της δίχως γονιμοποίηση». Ο ναός της στην Σαϊδα, τη σημερινή Σα Ελ-Χάγκαρ, στο Δέλτα του Νείλου, έχει την εξής επιγραφή: «Είμαι όλα όσα υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρξουν και ουδείς θνητός δεν σήκωσε το πέπλο μου.» Ο Ανάργυρος είχε ονομάσει Egyptian Deities (Αιγυπτιακές Θεότητες) μια συλλεκτική σειρά από τα τσιγάρα του, γνωρίζοντας πως οι πιο πολλοί θεοί της Αιγύπτου ήταν ή αρσενικοί ή θηλυκοί. Υπήρχε όμως μια εξαίρεση, η Νηίθ: είναι ταυτόχρονα αρσενική και θηλυκή φύση, αυτοδημιούργητη και δεν έχει την ανάγκη κανενός. Μήπως προσπαθούσε κάτι να πει ο Ανάργυρος;» (σελ.217)