Η τραγικότης του «Αθήνα»
Άραγε ποιο σημερινό δίπολο θυμίζει τον πυρετό
που είχε αρχικά η πολικότητα «Αθήνα-Ιερουσαλήμ»;
Νομίζω πως είναι το χάσμα ανάμεσα
στη διαπίστωση πως είμαστε σε τραγική τροχιά
ενώ ακόμα πιστεύουμε σ’ ένα λαμπρό μέλλον.
Τραγικό δεν είναι όταν ένας κακός καταστρέφει επίτηδες έναν αθώο.
Τραγικό είναι όταν ένας αθώος, άθελά του, καταστρέφει άλλον αθώο.
Και πώς ξεχωρίζεις την τραγικότητα;
Αν έχει κάποια αξία η ανθρωπότητα,
είναι διότι συνεχώς γεννά ευγενείς μορφές
σε ανθρώπους κοινότοπους και σφαλερούς.
Δεν είναι το «ανώτερο πνεύμα» των νοηματοδοτων
αλλά οι πράξεις τού καθημερινού ανθρώπου
που δεν ξέρει καν πως είναι πράξεις αρετής.
Η «κοινή ευπρέπεια» -το common decency- κατά τον Orwell.
Αρετής που ξαναβγάζει βλαστάρια στην κάθε γενιά
όπως επιμένει να ξανάρχεται η άνοιξη.
Ποιος ξέρει από πού η αρετή πηγάζει; Είναι καρπός
μιας ιδιοσυγκρασίας, μιας παράδοσης ή κάποιας αγωγής;
Ή ένα ανάμεσα στα ποικίλα ένστικτα
που σκορπά τυφλά κι απλόχερα η Φύση;
Ρωτάς: αυτή η τραγική αντίληψη, μας αφήνει περιθώρια για ευτυχία;
Μα φυσικά, περισσότερα από το Λαμπρό Μέλλον.
Διότι δεν υπερεκτιμά την ανθρώπινη φύση,
αποφεύγει τις αυταπάτες και ηρεμεί τις προσδοκίες.
Ρωτάς: πώς να την αποκτήσεις κι εσύ, την τραγική αντίληψη;
Ειλικρινά δεν ξέρω.
Όχι επειδή δεν είναι κάποια γνώση που διδάσκεται,
ούτε επειδή δεν ξέρω πώς την απέκτησα,
αλλά επειδή ούτε κι εσύ δεν θα το ξέρεις
παρά μόνο όταν αρχίσεις να τη νιώθεις.
Ένα από τα τρία πανάρχαια ρεύματα
Το ρεύμα τής τραγικής αντίληψης είναι μειοψηφικό, και δεν ζητά να πείσει.
Ξέρει πως η ζωή είναι αυτή που ζεις και το νόημα που θ’αφήσεις φεύγοντας. Βλέπει πως η τάξη στον κόσμο είναι πρόσκαιρη και αναστρέψιμη. Με βαθιά αντίληψη της ψυχολογίας και της ιστορίας, ξέρει πως η ανθρωπότητα δεν μπορεί να φτιάξει έναν καλύτερο κόσμο.
Το πιο ισχυρό ρεύμα, εκείνο τού ιδεαλισμού και τής μεταφυσικής.
Από τον Πλάτωνα έως λ.χ. τον Ντίπακ Τσόπρα. Τρέφουν την άγνοια με αυθεντίες, την αυταπάτη με βεβαιότητες και στηρίζουν τους νοηματοδότες που τα ξέρουν όλα.
Και το πιο σύγχρονο ρεύμα, του ορθολογισμού και της επιστήμης.
Αυτό δεσπόζει σήμερα, πό τον Αρχιμήδη μέχρι τον Μάρξ. Που εξασφαλίζουν μια συνεχή πρόοδο προς έναν καλύτερο κόσμο με καλύτερους ανθρώπους.
Ο ιδεαλισμός και ο ορθολογισμός βλέπουν την ιστορία ως βέλος που κινείται προς ένα φωτεινό σκοπό.
Ενώ η τραγική αντίληψη βλέπει την ιστορία σαν «το πλοίο των τρελών» (1491) του Hieronymus Bosch με επιβάτες ανοήτους κι αφελείς. Αξίζει να εξετάσεις τι είναι το κάθε πρόσωπο και σε ποιούς γνωστούς σου αντιστοιχούν.
Σημείωση:
Η πλήρης σελίδα που αφορά την τραγικότητα είναι εδώ:
https://petrosharitatos.wordpress.com/4-klironom-t-elladas/4c-ath-jer-tragic/
Πάτησε εδώ για την επόμενη ενότητα: «7c. Αναμνήσεις για την Αλίν / Memories about Aline».
όψεις και απόψεις στις Σπέτσες 