Η Κατοχή στις Σπέτσες

Στέφος Αλεξανδρίδης – Το 1944 ήταν 18 χρονών. Κρατούσε ένα ημερολόγιο συμβάντων, που αποτελεί τεκμήριο της εποχής.
Η κόρη του ψαρά – Το 1944 ήταν 25 χρονών. Μια αφήγηση σημερινή, με όσα θυμάται απο εκείνα τα χρόνια.
Σαράντος Τσουλουχόπουλος (1) – Ως μέλος και γραμματεάς τού ΕΑΜ στις Σπέτσες, είχε ζήσει πολλά γεγονότα στο πετσί του και τα κατέγραψε στο ημερολόγιό του.
Σαράντος Τσουλουχόπουλος (2) – Εκδόθηκε το βιβλίο του Η περιπέτεια» (έκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Σπετσών) με φωτογραφίες και ανέκδοτα ντοκουμέντα της Κατοχής στις Σπέτσες.
Το τραγικό 1944 στις Σπέτσες – Η έρευνα του Στέλιου Περράκη δείχνει πώς η αντίσταση κατά της Κατοχής προκάλεσε συνέπειες που ακόμα σήμερα τις ζούμε.
Το τραγικό 1944 στην Ύδρα – Το βιβλίο του Θεμιστοκλή Ραφαλιά περιγράφει την αντίσταση στην Ύδρα, απο τη σκοπιά του αυτόπτη μάρτυρα.

Προειδοποίηση στον αναγνώστη

Σ’έναν τόπο μακρινό, κάποιος ξεκινά έναν πόλεμο. Κι ύστερα κατακτά το δικό σου τόπο. Επιβάλλει το σκληρό του «θέλω», αλλάζει την τροχιά των πραγμάτων και τη μοίρα των ανθρώπων. Γίνονται πράγματα που αλλιώς δεν θα’χαν συμβεί. Στις Σπέτσες, η Κατοχή συνοδεύτηκε απο φριχτά γεγονότα. Τόσο φριχτά που ακόμα σήμερα – μετά 65 χρόνια – δύσκολα μιλάνε γι’αυτά, αλλά όλο και κάτι έχουν να πουν. Τα κομμάτια της μνήμης περνάνε στις επόμενες γενιές και για το ίδιο γεγονός, ακούς αφηγήσεις που δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Διότι η μνήμη αλλάζει, ανάλογα με την παράταξή της και τη διαδρομή της στον χρόνο.

Όμως υπάρχει κάτι που δεν αλλάζει με το χρόνο. Είναι τα τεκμήρια εκείνης της εποχής: έγγραφα, γράμματα, ημερολόγια, φωτογραφίες. Υπάρχουν επίσης οι μαρτυρίες, απο αυτούς που έζησαν τα γεγονότα. Το ίδιο γεγονός, ξέρουμε πως αλλιώς το βλέπει ο ένας κι αλλιώς ο άλλος. Έτσι πάντα συμβαίνει. Γι αυτό, ακούμε όλες τις πλευρές· ίσως να βγαίνει η αλήθεια, ίσως και να μένει για πάντα κρυμμένη.

Όποια και να’ναι τα ελαττώματά τους, τα τεκμήρια και οι μαρτυρίες είναι η πρώτη ύλη της ιστορίας. Και με βάση αυτά, ξεκινούν οι ερμηνείες. Πρώτα απο τις παρατάξεις, που ζητάνε να δικαιωθούν. Κι απο τους ιστορικούς που συχνά, ζητάνε κάτι ν’αποδείξουν. Ίσως να’χεις ήδη άποψη για κείνη την εποχή και τις παρατάξεις της. Τότε, ανάλογα με την άποψή σου, το ίδιο τεκμήριο θα σ’ευχαριστεί ή θα σε δυσαρεστεί. Η δική μου άποψη, είναι πως ζήσανε μια τραγωδία, όπου τα γεγονότα συντρίβαν τον άνθρωπο όπως ο σεισμός λιώνει μια πόλη.

Αλλά γιατί να σ’ενδιαφέρει μια τέτοια εποχή; Για κάποιους είναι απο νοσηρή περιέργεια. Αλλά ακόμα κι αυτοί, μαθαίνουν έτσι για το άγριο στρίμωγμα – όταν δεν μπορείς να γίνεις αόρατος ή να διαφύγεις, να γυρίσεις πίσω το ρολόι και να πάρεις άλλο δρόμο – για τις ακραίες καταστάσεις που βγάζουν το καλύτερο και το χειρότερο στον άνθρωπο. Θες δε θες προπονείσαι: τι θα’καμνες, αν ήσουν στη θέση του τάδε; Προπονείσαι, διότι έρχονται χρόνια σκληρά.

Ακολουθούν τα κείμενα. Κάθε παρατήρηση ή συμπλήρωση είναι ευπρόσδεκτη.